نگاهي به روند20 ساله الحاق الجزاير به سازمان‌جهاني‌تجارت

مذاكره‌گر ارشد الجزايري و رئيس هيأت مذاكره كننده اين كشور در مذاكرات الحاق به سازمان جهاني تجارت در حاشيه يك همايش بين‌المللي درخصوص ديپلماسي تجاري و عضويت در سازمان جهاني تجارت كه در روز سي‌ام ژانويه 2007 (10 بهمن 1385) در الجزيره، پايتخت الجزاير برگزار ‌شد، روند الحاق اين كشور را در مراحل نهايي خواند و افزود كه تنها موارد معدودي وجود دارد كه اعضاي سازمان جهاني تجارت خواستار توضيح بيشتري شده‌اند و الآن بر روي اين موارد كار مي‌شود تا در دهمين نشست گروه‌كاري كه ظرف چند هفته آتي برگزار خواهد شد مورد بحث قرار گيرد. وي موارد باقيمانده را موضوعات مربوط به استانداردها، ضوابط بهداشتي، مجوزها و محدوديت‌هاي وارداتي برشمرد و پيش‌بيني كرد كه مذاكرات الحاق الجزاير در سال 2007 ميلادي خاتمه يابد.
الجزاير تاكنون به 1000 سؤال اعضاي گروه‌كاري درخصوص نهادها و مقررات حاكم بر اقتصاد خود پاسخ گفته است اما روند الحاق آن كه اينك در سال بيستم قرار دارد بيش از هر كشور ديگري زمان برده است. شركت‌كنندگان در همايش الجزيره درخصوص دلايل تأخير الحاق الجزاير به يك دهه ناآراميهاي داخلي - متعاقب لغو انتخابات پارلماني كه در آن اسلامگرايان به پيروزي دست يافتند - و گسترش موج تروريسم در اين كشور و نيز نياز مقررات اين كشور به بازنگري جهت مطابقت با مقررات سازمان جهاني تجارت اشاره كردند.
در عين حال نگرانيهايي درخصوص عدم آمادگي الجزاير براي ورود به رقابت بين‌المللي از سوي فعالان اقتصادي اين كشور و نيز برخي كارشناسان بين‌المللي عنوان شده است. يك كارشناس آنكتاد گفته است كه الجزاير وابستگي زيادي به واردات مواد غذايي دارد و احتمال آزادسازي بيشتر محصولات كشاورزي در تجارت بين‌الملل كه به طور مستمر توسط اعضاي سازمان جهاني تجارت پي‌گيري مي‌شود، مخاطره بيشتري براي اين كشور در بر دارد چرا كه قيمت محصولات كشاورزي افزايش مي‌يابد و اين امر اگر چه براي توليدكنندگان و صادركنندگان امتياز محسوب مي‌شود اما براي واردكنندگان محصولات كشاورزي همچون الجزاير امتيازي محسوب نمي‌شود.
از سوي ديگر وزير كشاورزي الجزاير، سعيد بركت، با اشاره به اينكه درخصوص دو محصول اصلي - غلات و شير - كه 75 درصد واردات محصولات غذايي الجزاير را تشكيل مي‌دهد كسري مالي به وجود آمده است گفت كه سهم تأمين مالي دولت درخصوص واردات محصولات كشاورزي كمتر از ميزان مجاز در سازمان جهاني تجارت مي‌باشد. وي همچنين با اشاره به صادرات 75 ميليون دلاري كشاورزي كه محصولات كشاورزي زودرس و خرما‌را شامل مي‌شود از رشد آشكار و مداوم‌حجم‌صادرات‌كشاورزي‌الجزاير‌خبر داد.
الجزاير 20 سال پيش در ژوئن 1987 از گات درخواست الحاق كرد و در همان ماه درخواست الحاق اين كشور مورد پذيرش قرار گرفت و گروه‌كاري الحاق الجزاير تشكيل شد. در فوريه 1994 سانچزآرنائو از آرژانتين به عنوان نخستين رئيس گروه‌كاري الحاق الجزاير منصوب شد. با تبديل گات به سازمان جهاني تجارت، گروه‌كاري الحاق گات خود به خود به گروه‌كاري الحاق به سازمان جهاني تجارت تبديل گرديد. گزارش رژيم تجاري الجزاير در ژوييه 1996 تسليم سازمان شد. نخستين پاسخ‌هاي مكتوب الجزاير به پرسش‌هاي اعضا در ژوييه 1997 و ژانويه 1998 ارائه شد. سند تكميلي مربوط به اطلاعات يارانه‌هاي كشاورزي در ژانويه 1998 و سند تكميلي خدمات در فوريه همان سال ارائه شد. سپس نخستين نشست گروه‌كاري الحاق در آوريل 1998 برگزار شد. در ژوييه 1998 پرزدل كاستيلو از اروگوئه به عنوان دومين رئيس گروه‌كاري الحاق الجزاير منصوب شد. در دسامبر 1998 و فوريه 1999 سومين و چهارمين سري از پاسخ مكتوب به پرسش‌هاي اعضاي گروه‌كاري ارائه شد و در اوت 2000 الجزاير براي بار دوم گزارش رژيم تجاري خود را تسليم سازمان كرد. در سال 2001 سند تكميلي مربوط به استانداردها و برنامه اصلاح مقررات ارائه گرديد. در فوريه 2002 همزمان با ارائه نخستين پيشنهاد كالايي (درخصوص كاهش تعرفه‌ها) از سوي الجزاير دومين نشست گروه‌كاري برگزار شد. در مارس 2002 نخستين پيشنهاد خدماتي (درخصوص آزادسازي بخش‌هاي خدماتي) و پنجمين و ششمين پاسخ مكتوب به پرسش‌هاي اعضاي گروه‌كاري ارائه شد. در آوريل 2002 نسخه‌هاي دومي از اسناد تكميلي مربوط به كشاورزي، خدمات، استانداردها و برنامه‌ اطلاح مقررات به همراه سند تكميلي مربوط به حمايت از حقوق مالكيت‌فكري و هفتمين پاسخ مكتوب به پرسش‌ها ارائه و در مه 2002 سومين نشست گروه‌كاري برگزار شد. در اكتبر 2002 هشتمين پاسخ مكتوب به پرسشها و سومين نسخه برنامه اصلاح مقررات ارائه گرديد و يك ماه بعد پس از ارائه سومين نسخه سند تكميلي كشاورزي چهارمين نشست گروه كاري برگزار شد. در اكتبر 2002 سومين و آخرين نسخه رژيم تجاري تسليم سازمان شد.
در سال 2003 دو نشست ديگر گروه‌كاري برگزار شد، شش مرحله پاسخ مكتوب ارسال گرديد و سومين و آخرين نسخه سند تكميلي استانداردها ارائه شد و نخستين نسخه سند خلاصه داده‌ها (در جمع‌بندي نتايج كار حقيقت‌يابي) در گروه‌كاري تهيه شد. در سال 2004 يك نشست ديگر گروه‌كاري برگزار شد و نسخه آخر سند خلاصه داده‌ها در گروه‌كاري تهيه شد، دو مرحله پاسخ مكتوب به پرسشها و دو برنامه اصلاح مقررات تسليم گروه‌كاري شد و سومين رئيس گروه‌كاري (گويلرموواس گالمز سفير اروگوئه) تعيين گرديد. در سال 2005 دو نشست ديگر گروه‌كاري برگزار شد، يك مرحله پاسخ مكتوب، آخرين نسخه سند تكميلي كشاورزي، آخرين پيشنهادهايي كالايي و خدماتي و دو برنامه اصلاح مقررات ارائه گرديد و دو پيش‌نويس از گزارش گروه‌كاري آماده شد. در سال 2006 نيز هجدهمين سري پاسخ مكتوب به پرسش‌هاي اعضاي گروه‌كاري و هشتمين برنامه اصلاح مقررات ارائه شد و سومين پيش‌نويس گزارش گروه‌كاري آماده گرديد.
الجزاير براساس آخرين آمار سازمان جهاني تجارت براي سال 2004، سي‌امين صادركننده و سي‌وچهارمين واردكننده كالايي و پنجاه و ششمين صادركننده و پنجاه و چهارمين واردكننده خدمات جهان است كه حجم صادرات كالايي آن كه 98 درصد آن را سوخت و محصولات معدني تشكيل مي‌دهد بالغ بر 32 ميليارد دلار و واردات كالايي آن 18 ميليارد دلار است كه 24 درصد آن محصولات كشاورزي و 74 درصد محصولات صنعتي هستند. صادرات و واردات خدمات الجزاير هر يك در حدود 5/1 ميليارد دلار است كه 55 درصد آن به خدمات حمل و نقل مربوط مي‌شود. اتحاديه اروپا مبدأ و مقصد حدود 55 درصد صادرات و واردات كالايي الجزاير است و آمريكا در رتبه بعدي قرار دارد.
ميانگين ساده تعرفه‌هاي الجزاير 7/18 درصد است كه اين نرخ به تفكيك محصولات كشاورزي و صنعتي به ترتيب 23 و 18 درصد مي‌باشد. ميانگين وزني تعرفه‌هاي الجزاير نيز 7/21 درصد است. درآمدهاي تعرفه‌اي نزديك به 13 درصد درآمدهاي مالياتي اين كشور را تشكيل مي‌دهد.